پایش «Monitoring» شبکه عملی برای مشاهده وضعیت یک سیستم که برای مثال خدمتگزار و یا پایگاه اینترنتی است؛ به طوری که ممکن است در هر لحظه اوضاع گوناگونی داشته باشد. با استفاده از ابزارهای پایشگر شبکه به راحتی خواهید توانست تا شبکه‌ای را از نظر منابع مورد استفاده دسترسی‌های انجام شده و درخواست‌های رخ داده پایش کرده و تمامی این موارد را زیر نظر داشته باشید. به طور کلی پایش به معنی:رزبری‌پای، به‌عنوان ابزار پایش شبکه
پایش به معنی نظارت است و منظور از آن هشیاری از وضعیت یک سامانه یا پدیده از راه مشاهده دگرگونی‌هایی است که ممکن است با گذر زمان در آن سامانه یا پدیده رخ دهد. (ویکی‌پدیا،دانشنامه آزاد)
پایگاه اینترنتی و یا میزبان اینترنتی شما توسط افراد زیادی بازدید می شود که اگر دسترسی کاربران به این پایگاه برای چندین هفته و یا حتی برای زمانهای کمی مثل چندین ساعت، مختل شود؛ ضربه سختی به کسب و کار صاحبان آن پایگاه اینترنتی و یا حتی ممکن است منجر به ورشکست شدن برخی پایگاه‌های اینترنتی یا خدمات اینترنتی گردد. تمامی خدمتگزاران و پایگاه‌های اینترنتی و سامانه‌های (سیستم) شبکه در اینترنت یا اینترانت «اینترنت داخلی»، نیاز به پایش و بررسی دقیق دارند. این موضوع به این معناست که در صورت بروز مشکل برای پایگاه اینترنتی و یا میزبان اینترنتی، شما قادر خواهید بود به صورت آنی از طریق سیستم های اطلاع رسانی از موضوع با خبر شوید.
با این حال اگر می‌خواهید با یک ابزار کاملا ابتدایی و ابداعی به پایش شبکه خانگی و یا اداری خود بپردازید می‌توانید از ابزار متن‌باز نگیوس «Nagios» استفاده نمایید. نگیوس یکی از نرم افزارهای پر طرفدار متن باز در حوزه ی نرم افزار های پایش خدمات شبکه‌ای است. با این حال استفاده از یک سیستم کامل سخت‌افزاری که تمامی اجزای یک رایانه عادی را به همراه دارد، امری کاملا هزینه بر است مثلا برای پایش یک شبکه باید از یک سیستم کامل استفاده کنید و آن سیستم فقط برای اعمال پایش نگیوس در نظر گرفته شود.
به این خاطر ما گزینه دیگری را به شما معرفی می‌کنیم که هزینه بسیار کمتری را به شما تحمیل خواهد کرد. این وسیله همان رزبری‌پای معروف و محبوب است که در ویرایش دوم خود به وسیله‌ای محبوب بدل گشته است و به تازگی نسخه سوم آن نیز معرفی شده است. این ابزار کوچک با هزینه‌ای تقریبا چند برابر کمتر از یک رایانه کامل، قادر است تا محاسبات فراوانی را با پردازشگر با معماری آرم خود انجام دهد.
قبل از اینکه وارد بخش اصلی مطلب و آموزش شویم باید متذکر شوم که همیشه در آغاز آشنایی با یک وسیله یا ابزار مانند رزبری‌پای یا نگـیُس، با تنظیمات و موارد جدیدی مواجه خواهید شد که در ابتدا ممکن است از نحوه کار آنان اطلاع نداشته باشید اما با کمی استفاده از این ابزارها خواهید توانست به این موارد تسلط یابید. بنابراین تا آن زمان، در افزودن موارد و آزومنهای جدید به نرم‌افزار نگیوس کمی محتاط باشید.
نصب نگیوس‌پای
در ابتدا باید خاطر نشان کنم که رزبری‌پای از توزیع مخصوصی از ابزار نگیوس برخوردار است که نگوس‌پای نام دارد. به راحتی می‌توانید با استفاده از توزیع مورد نظر خود، به سفارشی‌سازی وسیله اختصاصی خود اقدام کنید. در این مثال نیز ما قصد داریم با استفاده از یک توزیع سفارشی مبتنی بر ابزار نگیوس، پایشگر شبکه ایجاد کنیم. برای اینکار ابتدا باید توزیع مورد نظر یعنی نگیوس‌پای را بارگیری نماییم. برای بارگیری نگیوس می‌توانید از این پیوند به گوگل‌درایو استفاده نمایید. همچنین لازم است تا رزبری‌پای شما به شبکه مورد نظر متصل باشد برای این کار می‌توانید از درگاه اترنت استفاده کنید و یا با استفاده از تنظیمات و راهنمایی‌های موجود در این پیوند به شبکه وای‌فای متصل شوید. بنابراین شما قادر هستید با استفاده از ابزار SSH به وسیله رزبری‌پای خود متصل شوید.
حجم این توزیع در حدود 1.5 گیگابایت است که می‌توانید آن را در یک حافظه اس‌دی 4 گیگابایتی معمول بریزید. برای این کار می‌توانید از نرم‌افزار خط‌فرمانی dd استفاده کنید که در اکثر سیستم‌عامل‌های شبه‌یونیکس مانند بی‌اس‌دی‌ها و لینوکس و او‌اس ده قابل استفاده است. برای استفاده از dd، به این شکل عمل می‌شود.
dd if=input-file-image.iso of=/dev/sdx
در دستور بالا مقابل گزینه «if» باید نام فایل ورودی که تصویر توزیع است و در برابر «of» نیز آدرس رسانه ذخیره سازی که معمولا در پوشه «dev/» هستند، قرار می‌گیرد. همچنین می‌توانید از ابزار گرافیکی مانند ایمیج‌رایتر و یا پای‌فیلر نیز استفاده نمایید که با ظاهری گرافیکی همان کاری را که آن یک خط کد انجام می‌دهد را برایتان انجام خواهند داد.
بعد از انجام مراحل فوق، کارت اس‌دی را درون شیار مربوطه در رزبری‌پای قرار داده و وسیله را روشن کنید تا توزیع بالا بیاید. بعد از این کار کادر مقابل در برابر شما قرار خواهد گرفت که بعد از انتخاب گذرواژه و رمز عبور که مثلا می‌تواند ترکیبی از رزبری‌پای «pi/raspberry» نیز باشد. (توصیه می‌شود بعد از انجام این کار و تنظیمات مورد نظر سریعا گذرواژه‌ای قوی‌تر را بگزینید.) در آخر لازم است متذکر شوم که از طریق این آموزش در این پیوند نیز می توانید امنیت رزبری‌پای را بیشتر کنید.
تنطیم نگیوس‌پای از طریق رایانه شخصی
برای تنظیم نگیوس‌پای می‌توانید از مرورگر خود و توسط رایانه شخصی، نیز اقدام کنید. به این شکل که ابتدا آدرس IP رزبری‌پای در شبکه را در مرورگر وارد می‌کنید که معمولا در هنگامی که از یک مسیر‌یاب DHCP استفاده نمایید چیزی شبیه به شکل 192.168.1.0x است. بعد از وارد کردن آدرس IP مورد نظر، اگر همه چیز به درستی انجام شده باشد؛ صفحه‌ای مانند تصویر زیر نمایان خواهد شد.
همانطور که می‌بینید صفحه فوق دارای چند پیوند به رنگ‌های آبی و در ساختاری ساده است که با کلیک بر روی هر یک از آنان وارد تنظیمات خاصی خواهید شد.
پیوند اول: برای نمایش تمامی شبکه‌هایی که برای نگیوس تنظیم شده‌اند است؛
پیوند دوم: برای اضافه و حذف مواردی است که باید پایش شوند؛
پیوند سوم: شمایی بصری از وسایل و دستگاه‌های متصل را به نمایش می‌گزارد؛
پیوند سوم: دسترسی مستقیم به بانک اطلاعاتی نگیوس؛
پیوند چهارم؛ بررسی وضعیتتان در رزبری‌پای؛
تمامی پیوندهای فوق به وارد کردن گذرواژه و نام‌‌کاربری نیازدارند که با ویرایش فایل اچ‌تی‌ام‌ال آنان می‌توانید این گزینه‌ها را نادیده بگیرید. همچنین صفحه RaspControl به شما دیدی مناسبی از تمامی دستگاه‌های متصل به شبکه و همچنین رزبری‌پای خواهد داد که به وسیله این صفحه، به راحتی به اطلاعاتی مثل سیستم‌عامل و نسخه لینوکس رزبری‌پای، دست خواهید یافت.
نگیوس‌پای برای آزمون برقراری ارتباط
نگیوس‌پای برای پایش سیستم کاربرد زیادی دارد و همانطور توزیع نگیوس‌پای هم می‌تواند برای پایش وسایل و شبکه‌های مختلفی مورد استفاده قرار گیرد. با این حال برای شروع کار پیشنهاد می کنم از آزمون ساده تست اتصال پینگ «Ping» به صورت خودکار و در بازههای زمانی مشخص استفاده نمایید که برای شروع گزینه خوبی است. در این حالت ما می‌توانیم در بازههای زمانی مختلف به تست اتصال «پینگ» ابزار مختلف به شبکه بپردازیم. مثلا می‌توان به صورت خودکار و در بازههای زمانی مشخصی آزمود آیا وسیله یا دستگاه خاصی به شبکه متصل است یا نه؟
نتایج تمامی پینگ‌ها را می‌توانید در یک جدول با حالتهای مختلف تماشا نمایید که در کنار هر یک از آدرس‌های مشخص شده وضعیت آنان نیز مشخص شده است. برای افزودن موارد دلخواه به این لیست به پیوند دوم صفحه اصلی تنظیمات نگیوس‌پای رفته (تصویر بالا) و از بخش سمت راست، در کنار گزینه «Hosts» بر روی پیوند «Add» کلیک نمایید و با افزودن آدرس و درگاه، گزینه جدیدی را به لیست اضافه نمایید. وقتی که موارد بالا را انجام دادید؛ بر روی دکمه ارسال کلیک کرده و سپس از طریق گزینه‌های سمت راست و گزینه «Services»، بر روی پیوند «Add» کلیک کنید تا خدمات جدید را نیز اضافه نمایید. سپس از قسمت «Additional Services» نیز باید گزینه «check_ping» را بیفزایید؛ بعد از انجام مراحل فوق می‌توانید «Delay» تاخیر مورد نظر در بین هر بار آزمون پینگ را مشخص کنید که بهتر است کوتاه یا بلند نباشد.
پایش وضعیت و حالت اجرای هر سیستم
بعد از اینکه تنظیمات پایش به پایان رسید، از طریق پیوند اول در تنظیمات نگیوس‌پای، گزینه خدمات «Services» را انتخاب کنید. در این قسمت لیستی از دیگر ایستگاه‌های متصل به شبکه در کنار ابزاری که افزوده‌اید را خواهید دید. هر یک از این گزینه‌ها قابلیت پیمایش داشته و می‌توانید برروی آنان کلیک نمایید. همچنین نقشک‌های کوچکی که برای کاربردهای مختلف و یا به دست‌آوردن اطلاعات خاص کاربرد دارند. مثلا در کنار برخی نقشک ویندوز وجود دارد که نشاندهنده آن است که سیستم‌عامل آن سیستم‌ها، ویندوز است. همچنین رنگ سبز کنار هر یک که با کلمه «UP» مشخص‌شده که نشاندهنده آن است که سیستم فوق در حال اجرا است یا اگر خاموش بوده و برخط نیست چرا سیستم فوق بر خط نیست؛ به‌علاوه دیگر اطلاعات مفید که با کمی دقت در این صفحه قابل رویت هستند.
لازم به ذکر است این صفحه همان صفحه‌ای است که اگر سیستم شما به درستی در آن تنظیم شده باشد، اطلاعات خوبی را برای پایش سیستم مور نظر در شبکه را در اختیارتان قرار خواهد داد.
منبع: salam-donya
